Văn minh xí xổm

"Giờ thì giữa cái hố xí này và con... Bố chọn đi!!!".

***

Chiều hè nắng chang chang, Gấu bố đang phiêu bồng trong giấc mơ hồi xuân thì bỗng từ đâu tiếng gọi dịu dàng như nước mắm pha chanh ớt bỏ thêm ít dấm của Gấu mẹ làm ông phải giật mình thức giấc.

"Oắt dờ heo dít gâu ging on?" Ông buột mồm câu tiếng Anh trọ trẹ, dấu hiệu chưa kịp hoàn hồn về nhân gian.

"Heo cái thủ heo của ông ý". Gấu mẹ nổi giận.

"Ông không mau ra mà can ngăn thằng con ông đi, nó đang vác búa chuẩn bị đập nát cái hố xí nhà mình ra kia kìa!".

"Cái gì? Thằng này lâu ngày không ăn đòn nên vật à? Mà cái hố xí có tội tình gì mà nó đòi phá?" Gấu bố hốt hoảng ôm cái bụng phệ vẫn chưa tiêu hết bia và thịt chó từ bữa nhậu lúc trưa chạy vào nhà vệ sinh.

Gấu con đang cầm một chiếc búa tạ đập bê tông đứng nhìn chằm chằm vào cái bệ xí xổm thấp lè tè, ánh mắt anh tóe lên những tia lửa đỏ như Sao Hỏa nung trong bếp than tổ ong.

Gấu bố lo cho cái thái độ bất bình thường của thằng con trai thì ít, mà lo cho số phận cái xí xổm thì nhiều. Không chỉ đơn thuần là nơi trút bầu tâm sự, nó còn là biểu tượng trụ cột của ông trong cái nhà này.

Thử hỏi con người khác con vật ở điểm nào? Và tại sao chúng ta lại đứng lên thống trị địa cầu mà không phải một loài nào khác như voi ma mút, con lười hay hổ răng giáo?

Đơn giản vì con người có một thứ mà các loài khác không có, đó là nền văn minh.

Khi những giống vượn người đầu tiên bước ra từ trong hang đá, vươn vai một cái rồi lại... đi vào, họ đã có nền văn minh tối cổ.

Mười nghìn năm trước, con người biết tự canh tác lúa nước, xây dựng đê điều thủy lợi và sống định canh định cư thay cho kiếp phiêu bạt nay đây mai đó, họ đã chuyển sang nền văn minh lúa nước.

Học sinh thời nay thay vì tiên học lễ, hậu học văn đã nâng cấp lên thành "oánh nó trước, phải trái tính sau", với những màn lột quần, lột áo, lột cả cóc-xê của nhau. Chúng thể hiện tinh thần chia sẻ rất cao khi rút điện thoại ra record lại toàn bộ màn "thượng võ" rồi up lên Youtube cho dân tình vào bàn tán, xã hội thì chỉ biết lên án còn bố mẹ đổ lỗi cho nhà trường. Đấy là nền văn minh 3G.

Hơn ba mươi năm trước, một mình Gấu bố đã tự tay xây dựng nên căn nhà khang trang giữa ruộng mương hẻo lánh, mà điểm nhấn đặc biệt và cũng là niềm tự hào nhất của ông, cái xí xổm. Đó là thứ mà những người hàng xóm lạc hậu xung quanh chưa hề biết đến hoặc đã biết nhưng không đủ trình độ để cất một cái. Với ông, cái xí xổm là một phát kiến vĩ đại của nhân loại, có thể sánh tầm với bóng đèn điện của Thomas Edison hay thuyết tương đối của Enstein. Ông chẳng biết ai sáng chế ra nó, nhưng chắc hẳn đó phải là một người đã hết sức chịu đựng với những cái hố xí hai ngăn bốc mùi nghi ngút vào những ngày nắng, âm ỉ những ngày mưa và bung tỏa khắp đêm trăng sáng vằng vặc. Xí xổm giải phóng con người khỏi thiên nhiên hoang dã, là phát súng khơi mào cho một thế giới không có biogas, để đến thời nay mới có một ngành công nghiệp sản xuất bếp gas, các cửa hàng cung cấp gas và các bác tài chở gas phóng nhanh vượt ẩu gây ra biết bao vụ tai nan giao thông mỗi ngày.

Ông tự hào gọi mình là một công dân tiên phong của nền văn minh xí xổm.

***

"Giờ thì giữa cái hố xí này và con... Bố chọn đi!!!". Gấu con tức giận khi bị Gấu bố lao vào can ngăn.

"Thằng này hôm nay nóng quá nên "ấm" rồi hả con? Tự dưng đòi đập bể hố xí, rồi lại bắt bố mày chọn giữa mày và nó. Thế là thế nào?". Gấu bố cố dằng chiếc búa khỏi tay thằng con.

"Con đã nhẫn nhịn bao nhiêu năm nay. Mỗi khi con đề nghị, thậm chí là năn nỉ bố hãy từ bỏ cái văn minh xí xổm lỗi thời của bố để mà "quá độ" bằng một cái xí bệt sạch sẽ, hiện đại hơn... Con luôn ngậm ngùi im lặng mỗi khi bố ca bài ca "các anh các chị giờ tân tiến hiện đại nên quên hết truyền thống". Nhưng lần này tức nước vỡ bờ rồi, đến cả chị Dậu còn có lúc vùng lên. Bố quyết định đi, một là phá bỏ, hai là cứ giữ lấy nó mà chờ đến lúc cái nhà này tuyệt tự." Gấu con nức nở.

"Các anh các chị giờ hiện đại tân tiến rồi nên coi thường truyền thống lạc hậu của chúng tôi... Ơ mà sao tự nhiên lại có vấn đề tuyệt tự ở đây?" Thằng con trai bữa nay khiến Gấu bố đi hết từ thắc mắc này đến ngạc nhiên nọ.

Chỉ chờ có vậy, Gấu con mở hết những ấm ức trong lòng bấy lâu ra như thác nước tuôn trào, như mưa rào tháng bảy, như dân chảy lộc đêm giao thừa. Vậy là một cuộc tâm sự giữa hai người đàn ông thuộc hai thế hệ đã bắt đầu trong cái nhà vệ sinh cũ rích gạch men và hoen ố do thấm nước.

Gấu con đang có ý định tiến tới hôn nhân với một cô gái. Người yêu anh xinh xắn, đôi chân dài miên man như đại lộ Thăng Long, mái tóc bồng bềnh óng mượt như vừa đi hấp dầu về, thực ra đúng là nàng hấp dầu thật.

Nếu đã tính chuyện nghiêm túc thì bắt buộc anh phải đưa nàng về thăm nhà và ra mắt bố mẹ. Không muốn nàng thất vọng khi bước chân vào ngôi nhà cũ rích xây bằng xi măng cát nên Gấu con đã phải rào đón trước rằng "nhà anh không được đẹp đẽ như tình anh".

Vậy mà cuối cùng mọi việc vẫn diễn ra vô cùng tồi tệ, vượt quá cả dự trù của anh. Khởi đầu bằng nụ cười khó hiểu của nàng khi nhìn bao quát cả ngôi nhà từ ngoài cổng. Xếp nó vào dạng cười khinh miệt thì hơi oan cho nàng, nhưng nếu là một cái cười trừ ái ngại thì cũng không hẳn. Phụ nữ vốn là một giống rất khó hiểu, nụ cười của họ còn khó hiểu gấp vạn. Như bên châu Âu có bức tranh nàng Mona Lisa, đáng giá mấy chục triệu đô la cũng chỉ bởi vì cái nhếch mép quá bí hiểm của cô người mẫu mà giới học giả đã mất hàng bao thế kỷ vẫn không cắt nghĩa nổi. Để rồi cuối cùng họ đặt ra cái giả thiết rằng Mona Lisa thực ra là đàn ông, một gã đẹp mã nào đó làm trợ lý cho Leonardo de Vinci. Từ đó họ suy đoán Leo là dân đồng tính. Các nhà khoa học là thế đấy, họ nghiên cứu cả đời để chứng minh cho một luận điểm để rồi sẵn sàng tự vả vào mồm mình nhân một ngày đẹp trời nào đó.

Nụ cười thứ hai khi nàng ngắm qua một lượt trần nhà đầy vết nấm mốc do thấm nước mỗi khi trời mưa. Nụ cười thứ ba kèm theo một cái nhíu mày khe khẽ là lúc nàng mục sở thị gian bếp tối tăm, ẩm ướt dù đã được lau dọn sạch sẽ. Mỗi lần nàng cười, anh lại toát mồ hôi trong tim còn chân tay thì run lẩy bẩy như tẩu hỏa nhập ma, trong đầu anh cứ ám ảnh cái suy nghĩ chẳng biết nàng có thất vọng với cái tổ ấm tương lai của mình hay không.

Nụ cười thứ tư, khi một con chuột vô tình chạy qua chân nàng làm gián đoạn bữa trưa lãng mạn của họ, cũng chưa làm mọi thứ trở nên nghiêm trọng. Sự việc chỉ bắt đầu tồi tệ khi nàng kêu đau bụng, mà Gấu con đoán nguyên nhân là do món rau muống luộc chưa được rửa sạch. Mẹ anh vẫn thường hay nhặt rau xong rồi quên không rửa, cứ thế mà cho vào tủ lạnh, tệ hơn cả là sự đãng trí lại mang tính di truyền.

Nàng e thẹn xin phép vào nhà vệ sinh, anh đứng dậy tận tình đưa nàng đến tận nơi, mở cửa nhà vệ sinh cho nàng. Một phần vì đó là bổn phận của đàn ông, một phần vì anh không muốn nhận thêm một nụ cười nữa khi nàng phát hiện ra bản lề ở cái cửa đã lung lay lắm rồi.

"Cái nhà vệ sinh này... dùng thế nào vậy anh?".

Nàng đảo mắt một lượt, tay chỉ vào cái xí xổm thấp lè tè lát đá ong màu ngọc bích cũ xỉn. Người ngoài chắc sẽ tưởng nàng hỏi đùa, nhưng anh biết nàng sinh ra đã được hưởng "nền văn minh xí bệt", những cái xí xổm như thế này chắc nàng mới chỉ nhìn thấy trong sách giáo khoa môn sức khỏe lớp một hoặc trên kênh Discovery (Phóng sự Loài người và sự tiến hóa của nhà vệ sinh)

"Giống như xí bệt thôi, nhưng mà em phải...ừm... ngồi xổm". Anh tỏ ra ái ngại.

"Thế còn... giấy vệ sinh đâu?". Sắc tố trên da mặt nàng đã bắt đầu chuyển từ màu xanh sang màu xám.

Vậy là đoạn cao trào của vở bi hài kịch cũng đã đến. Như một cô giáo trẻ đỏ mặt với bài giảng giáo dục giới tính cho lũ trai mới lớn, anh bắt đắc dĩ phải giới thiệu cho nàng một "nền văn minh cổ đại" mang tên xí xổm. Phải cố gắng lắm anh mới lọc ra được những từ ngữ tế nhị nhất để giải thích rằng đường ống của xí xổm nhỏ hơn xí bệt rất nhiều, lại không có hệ thống giật nước nên không thể dùng giấy vệ sinh vì nếu vứt xuống sẽ tắc cống. Tất cả "quy trình" phải được thực hiện bằng...